?ERKES VE YUNAN M?TOLOJ?LER? ?ZER?NE TEMAT?K OKUMALAR - AQA1! オンラインショッピング

【電子書籍なら、スマホ・パソコンの無料アプリで今すぐ読める！】

Yunan Mitolojisi ile ?erkes Nart Mitolojisi aras?nda kar??la?t?rmal? bir okuma bug?ne kadar yap?lmam??t?r. Elinizdeki kitap, bu alandaki bo?lu?u doldurmak amac?yla kaleme al?nm??t?r. y?zy?l?n ba?lar?nda ?stanbul’da kurulan ?erkes Teav?n Cemiyeti etraf?nda ?rg?tlenen ?erkes ayd?nlar? aras?nda Nart Mitolojisi ve Kafkas tarihi ?zerine e?ilen bir kadro olu?mu?tur. Ne var ki ?nce Balkan Sava?lar?’n?n (1912?1913) ard?ndan da I. D?nya Sava??’n?n (1914?1918) ??kmas? Cemiyet’in ?al??malar?n? olumsuz etkilemi?tir. Cumhuriyetin ilan edilmesinden sonra ise Cemiyet kapat?lm?? ve mal varl?klar?na el konulmu?tur. ?erkes Teav?n Cemiyeti’nin kapat?lmas?yla birlikte di?er konulardaki ?al??malar gibi mitoloji ve tarih konulu ?al??malar da sona ermi?tir. ?erkes k?lt?r? a??s?ndan Cumhuriyet’in ilan?ndan 1950’li y?llara kadar ge?en d?nem ?l? d?nemdir. Bu d?nemde ?erkes k?lt?r?, tarihi ve mitolojisiyle ilgili ?al??malar Avrupa’ya kaym??t?r. 1950’den sonra ise olduk?a zay?f ve kontroll? bir dernekle?me s?reci ya?ayan T?rkiye ?erkesleri, 1908’de kurulan ?erkes Teav?n Cemiyeti’nin ula?t??? entelekt?el birikime halen ula?abilmi? de?ildir. (Resim 1.) y?zy?l?n ilk ?eyre?inde Met ??nat?ko Yusuf ?zzet’in (1875-1922) Yunan Mitolojisi ve Nart Mitolojisi’ni konu alan ?al??malar?n? Mehmet Fetgeri ??en?’n?n (1890-1931) Avestik metinlerle Nart Mitolojisi ?zerine yapt??? ?al??malar izlemi?tir. 30’lu y?llardan sonra ise Aytek Namitok (1892-1963) konuyu tekrar ele alm??t?r. ?erkeslerin Osmanl? payitaht?yla kurduklar? tarihi ili?kiler II. Me?rutiyet (1908) sonras?nda ?stanbul merkezli bir ayd?n grubunun ?ne ??kmas?na imk?n sa?lam??t?r. ?mparatorlu?un e?itim imk?nlar?ndan yararlanan daha ?ok asker ve b?rokrat olan bu ki?iler baz? y?nleriyle siyasi bir parti gibi ?al??an ?erkes Teav?n Cemiyeti ?at?s? alt?nda toplanm?? ve di?er bir?ok konuyla birlikte ?erkes mitolojisi ve ?erkes tarihiyle ilgili eserlere de imza atm??lard?r. Met ??nat?ko Yusuf ?zzet, Yunan Mitolojisi’nin iki ana teksti olan ?lyada ve Odysseia ?zerine yapt??? incelemeler sonucunda ?lyada destan?nda anlat?lan sava?lar?n, Kafkasyal? kavimler ile Hint-Avrupal? kavimler aras?nda ge?ti?i sonucuna ula?m??t?r. Yine Met ??nat?ko’ya g?re Homer'in Odysseia adl? eseri Troia Sava??’ndan sonra Kafkasya’ya atalar?n?n ?lkesini ziyarete giden ?thakal? Akha kral? Ulysseus’un seyahatnamesidir. Namitok ise “?erkeslerin K?keni” adl? kitab?nda Troia Sava??’n?n Kafkasyal? kabilelerle ?n-Hint-Avrupal? i?galciler aras?nda ge?ti?ini s?ylemi? ve bu sava?ta m?ttefik olan Kafkasyal? kabilelerin tarihleri ?zerinde durmu?tur. Ne var ki ona g?re sava?an taraflardan olan ?n-Hint Avrupal? Akhalar Kafkasyal? Ub?hlar’?n soyda?lar?d?r. Hem Met ??nat?ko Yusuf ?zzet, hem de Aytek Namitok di?er eski kabilelerle birlikte Pelasglar, Therakesler ve Akhalar ?zerinde ?zellikle durmu?lard?r. (Resim 2.3.4.5.) ?te yandan 70’li y?llarda, Beygua ?mer, Abhazca ?zerinden bir d?nya mitolojisi okumas?na ba?lam?? ve bir dizi kitaba imza atm??t?r. Kafkasya’da ise II. D?nya Sava??’ndan sonra Nart Mitolojisi konusunda saha ?al??malar? yap?lm?? ve derlenen tekstler kitapla?t?r?lm??t?r. Ad?gey Cumhuriyeti’nden Hada?atle Asker ve onu izleyen bir grup derlemeci ve Kabardey-Balkar Cumhuriyeti’nden ?orten Askerbiy, Kardengu? Z?ramuk ve onlar?n ?evresindeki ba?ka bir grup ara?t?rmac? taraf?ndan Nart Mitolojisi tekstleri derlenmi? ve bast?r?lm??t?r. Biz ?al??mam?zda bu bilim adamlar? taraf?ndan derlenip bast?r?lan sekiz ciltlik Nart Mitolojisini temel ald?k. Bununla birlikte baz? anlat?lar?n Uzunyayla versiyonlar?n? g?z ?n?nde bulundurduk. (Resim 6.7.8.) ?al??mada at?fta bulundu?umuz Nart Mitolojisi’nin Uzunyayla versiyonlar? daha ?nce taraf?m?zdan 2002?2006 y?llar? aras?nda Uzunyayla ?erkesleri aras?nda ?stanbul, Ankara ve Kayseri’de ger?ekle?tirilen m?lakatlar sonucu derlenmi?tir. Yunan Mitolojisi’nin ana metinlerinden ilk ikisi Yunanl? yazar Hesiodos’a aittir. Hesiodos’un “Erga kai Hemerai: ??ler ve G?nler” ve “Teogonia: Tanr?lar?n Do?u?u” adl? kitaplar? asl?nda Olympos’un tanr?lar?na adanm?? ?al??malard?r. Bu nedenle de ?erkes Nart Mitolojisi’nin Olympos’u olan Harama Ua?ha’n?n Nartlar? ile Olympos’un Tanr?lar? aras?ndaki benzerlikler dikkatle et?t edilmi?tir. Yunan Mitolojisi i?in bir di?er kaynak ise ilkine g?re daha edebi oldu?u varsay?lan Homeros’un ?lyada ve Odysseia adl? eserleridir. Homeros’un ?lyada adl? yap?t?nda bize anlatt??? Troia Sava??’na kat?lan Kafkasyal? bir?ok kabile vard? ve ?erkesler bu geni? kabileler birli?inin bir mensubuydu. Homeros’un eserlerinin et?d edildi?i bu b?l?mde ilk olarak ?lyada’da ad? ge?en Lig?r-Leleg-Karyal?-Libya-Lidya ve Likyal? kabilelerin kendi aralar?ndaki akrabal?klar? ve ba?l? olduklar? Therakes, Pelasg, Lig?r ve Kelt ?st soylar?n?n Kafkasya ile olan ili?kileri ve Akdeniz havzas?ndaki Kafkas kolonlar? tart???lm??t?r. Homeros’un eserlerinin et?d edildi?i bu b?l?mde ikinci olarak Homer'in Odysseia adl? eseri tart???lm??t?r. Odysseia bir Kafkas seyahatnamesi olarak kabul edilebilir ve en temelde d?nya mitolojisinde geni? yer kaplayan ana bir temay? bize sunar. Bu tema; ?l?ler ?lkesi’ne ?ni? temas?d?r. Odysseia bu ba?lamda Nart Mitolojisi’nde ge?en ?l?ler ?lkesi ile ilgili temalar ve kahramanlarla birlikte et?d edilmi?tir. *** Yunan Mitolojisi ile Nart Mitolojisi tanr?sal birer mek?n olan Olympos ve Harama Ua?ha etraf?nda ?ekillenmi?tir. Yunan Mitolojisi i?in Olympos ne ise Nart Mitolojisi i?in Harama Ua?ha odur. Nart Mitolojisi a??s?ndan Harama Ua?ha insanlar?n, Nartlar?n, Yar? Tanr?lar?n ve Tanr?lar?n bulu?tuklar? yerdir. Buras? insanlar?n, Nartlar?n ve di?erlerinin zek?lar?n?, becerilerini, yetilerini ve cesaretlerini g?sterdikleri yerdir. Nart Mitolojisi, mabutla?m?? insanlar?n de?il insanla?m?? mabutlar?n hik?yelerini anlatmaktad?r. Ba?lang??ta tanr?sal g??leri olan ve tam bir tanr? olan bir?ok Nart’?n s?re? i?inde g??lerini yitirdi?i ve onlardan do?an soylar?n hemen her zaman kendi atas?ndan daha az donat?lm?? oldu?u g?r?lmektedir. Nartlar, kozmiktir ve belli ba?l? Nartlar?n tamam? kozmik var olu?a i?aret edecek isimlere sahiptir; Nart Werser?jj, bilmenin ve bilicili?in tanr??as?d?r. Nart Tlep?, varl??a form veren ve var olan ?eylerin geometrisini ortaya koyan Nart’t?r. Nart Tha?alec, kendi kudretinden bitkileri yaratan bir g??t?r. Nart Mam??, gelece?in bilgilerine sahiptir. Nartlar?n ve Tanr?lar?n Harama Ua?ha’da toplan?p Nartlar? ve ?nsanlar? huzurlar?na kabul ettiklerinde i?tikleri Nart i?kisi, Nart Saane, Tha?alec’in yeti?tirdi?i ?l?ms?z ?z?m tanelerinden yap?lm??t?r. Yine Nart Sosr?qo, alevin, ate?in ve r?zg?rlar?n h?kimidir. Ate?te do?mu? ve ate?te b?y?m??t?r. Ortado?u ve Mezopotamya'n?n f?rt?na tanr?s? ad?yla and??? tanr?d?r. Bu Nartlar?n hepsi de yeri ve zaman? geldi?inde Harama Ua?ha’da toplan?r ve kendisini g?sterir. Olympos’taki antropomorfikler ne ise Harama Ua?ha’n?n Nartlar? da odur. Bir?ok y?n?yle Nartlar ve Yunan tanr?lar? benze?mektedirler. Hem Olympos tanr?lar?, hem de Harama Ua?ha’n?n Nartlar? verdikleri iktidar m?cadeleleriyle destanla?m??lard?r. Yunan Mitolojisi ile Nart Mitolojisi’nin ?at??an iki Tanr?/Nart grubunun duru?una uygun anlat?lar oldu?u a??kt?r. Yunan Mitolojisi Zeus’u ?erkes Nart Mitolojisi ise Poseidon (Wez?rmes) ve Hades’i (Sosr?qo) merkezine yerle?tirmi?tir. Harama Ua?ha’da ya?ayan Nartlar, iktidar? ve tanr?sal bir karar mekanizmas?n? ellerinde tutarlar. Belki de bu nedenle onlar Tha Pellite (Тхьэ Пэлъытэхэр Tanr? gibiler-Yar? Tanr?lar) olarak adland?r?l?rlar. Buna kar??n d?nyada ya?ayan Nartlar kendilerinden ?nce Yispilerin (c?celer) ve Yin?jlar?n (devler), kendilerinden sonra ise insanlar?n ya?ad??? bilgisiyle bize sunulurlar. ?te yandan Hesiodos’un eserlerine g?re Zeus’un karde?i olan ve denizlerin tanr?s? olarak adland?r?lan Poseidon, ?erkesya sahillerinin de tanr?s?d?r. Bu durum, ?erkeslerin kendi dilinde Kafkasya’ya takt??? ve “Heku: Denizler ?lkesi” adland?rmas?n? desteklemektedir. Hesiodos a??s?ndan Yunan Mitolojisi’ni besleyen halklardan ??? ?ok ?nemlidir.

1

Bu halklardan ilki Therakeslerdir. Therakesler, bir?ok a??dan ?erkeslerle akraba bir halkt?r. Ve ayn? co?rafyalarda ya?am??lard?r. Mitolojik anlamda ?erkesler ve Therakeslerin ?nceledikleri antropomorfik-lerden baz?lar? ortakt?r. Hesiodos’un beslendi?i kaynaklardan birisi de kendi kabilesi olan Pelasglard?r. Ne var ki Pelasglar, Kafkasyal? bir halkt?r. Bu ba?lamda da Abhazlarla olan ba?lar?n?n soyda?l?k d?zeyinde oldu?u, hatta ayn? halktan olduklar? ileri s?r?lm??t?r. Olympos'un b?y?k tanr?s? Zeus, bir Pelasg tanr?s?d?r ve Abhaz k?lt?r?ndeki ad? J?an Dav yani G?ksel Dev’dir.

2

Zeus’un babas? Kronos’un Kafkasya’da Tartarus-Terek b?lgesinde b?y?k bir saray?n?n oldu?u ve kendi o?ullar? taraf?ndan bu Tartarus-Terek b?lgesinde yeralt? zindanlar?na hapsedildi?i anlat?lmaktad?r. Zeus, do?umundan evlili?ine kadarki d?nemi Kafkasya’da Alt?n Elma A?ac?’n?n alt?nda ge?irmi? ve e?i Hera ile burada evlenmi?tir. Hera画面が切り替わりますので、しばらくお待ち下さい。
※ご購入は、楽天kobo商品ページからお願いします。
※切り替わらない場合は、こちらをクリックして下さい。
※このページからは注文できません。

この商品の詳細を調べる

: 本・雑誌・コミック » 洋書 » FICTION & LITERATURE